દરેક ભારતીય ઘરોમાં, આપણને ભોજન સાથે સ્વાદિષ્ટ ચટણી ખાવી ગમે છે. આ દાદીમાથી લઈને અમારી માતાઓ સુધીની મનપસંદ સાઇડ ડિશ છે, જે તેઓ ઘરે બનાવીને જ રાખે છે. જેથી કરીને કોઈપણ નાસ્તા, લંચ કે ડિનરનો સ્વાદ ઓછો ન થાય. ચટણી કોઈપણ વાનગીમાં સ્વાદ ઉમેરે છે.
આ ચટણીમાં કેલરી ઓછી હોય છે અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ભરપૂર હોય છે. જો કે, હવે બજારમાં વિવિધ પ્રકારની ચટણીઓ પણ મળવા લાગી છે, પરંતુ બજારમાંથી ખરીદેલી ચટણીમાં પ્રિઝર્વેટિવ્સનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, તેથી તેને ઘરે બનાવવું સારું છે. તો ચાલો જાણીએ આવી 5 શ્રેષ્ઠ અને હેલ્ધી ચટણી બનાવવાની રીત.
કોથમીરની ચટણી : કોથમીર એન્ટીઑકિસડન્ટ અને એન્ટી ઈફ્લેમેટરી ગુણથી ભરપૂર છે, જે પાચન સુધારવામાં, બ્લડ સુગર લેવલ ઓછું કરવામાં અને ક્રોનિક રોગોના જોખમને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. જો તમે આ ચટણીમાં ફુદીનો ઉમેરો છો તો તે તમારા શ્વાસને ફ્રેશ કરવામાં અને ખરાબ પેટને શાંત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
કોથમીરની ચટણી બનાવવાની રીત : તેને બનાવવા માટે, 1 કપ તાજી કોથમીરના પાન, 1/4 કપ ફુદીનાના પાન, 1/4 કપ લીંબુનો રસ, 1/4 કપ પાણી, 1/2 ચમચી મીઠું અને 1/4 ચમચી જીરું પાવડર મિક્સ કરો. મિક્સરમાં આ બધી વસ્તુ ઉમેરીને સ્મૂધ પેસ્ટ બનાવો. હવે તેને કોઈપણ નાસ્તા સાથે સર્વ કરો.
2. ફુદીનાની ચટણી : ફુદીનો તેના તાજગી અને ઠંડકના ગુણધર્મો માટે જાણીતો છે અને તેમાં એન્ટીબેક્ટેરિયલ અને એન્ટી ઈફ્લેમેટરી ગુણ પણ હોય છે જે પાચન અને શ્વસન સમસ્યાઓમાં મદદ કરી શકે છે. ફુદીનાની ચટણી એ એક સ્વાદિષ્ટ મસાલો છે જે ભારતીય નાસ્તા અને ચાટમાં ઉમેરવામાં આવે છે.
ફુદીનાની ચટણી કેવી રીતે બનાવવી : 1 કપ તાજા ફુદીનાના પાન, 1/4 કપ કોથમીર, 1/4 કપ દહીં, 1/4 કપ પાણી, 1/2 ચમચી મીઠું અને 1/4 ચમચી જીરું પાવડર મિક્સ કરો. સ્મૂધ થાય ત્યાં સુધી બ્લેન્ડ કરો. તૈયાર છે ફુદીનાની ચટણી.
3. આમલીની ચટણી : આમલી એન્ટીઑકિસડન્ટોનો સારો સ્ત્રોત છે અને પરંપરાગત રીતે તેનો ઉપયોગ સ્વસ્થ પાચન માટે કરવામાં આવે છે. આમલી વિટામિન સી અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ ખનિજોના સમૃદ્ધ સ્ત્રોત તરીકે જાણીતી છે. આમલીની ચટણી એ એક મીઠી અને તીખી ચટણી છે.
આમલીની ચટણી રેસિપી : 1/4 કપ આમલીના પલ્પને 1 કપ ગરમ પાણીમાં 15 મિનિટ માટે પલાળી રાખો. ત્યારબાદ, મિશ્રણને ગાળી લો અને તેમાં 1/4 કપ ગોળ, 1/4 ચમચી જીરું પાવડર, 1/4 ચમચી લાલ મરચું પાવડર અને 1/2 ચમચી મીઠું ઉમેરો. તેને સતત હલાવતા રહીને 10 મિનિટ સુધી ધીમી આંચ પર પકાવો અને તેને દહીં વડા સાથે ચાટ અને પકોડા સાથે સર્વ કરો.
4. કોકોનટ ચટણી : નારિયેળ હેલ્દી ફૈટનો સારો સ્ત્રોત છે અને તે હૃદયના સ્વાસ્થ્યને સુધારવા તેમજ વજન ઘટાડવામાં મદદ કરવા માટે જાણીતું છે. તેમાં એન્ટિમાઇક્રોબાયલ ગુણધર્મો પણ છે અને તે ડાયેટરી ફાઇબરનો સારો સ્ત્રોત છે. નારિયેળની ચટણી દક્ષિણ ભારતીય ભોજનનો મુખ્ય ભાગ છે.
નાળિયેરની ચટણી રેસિપી : 1 કપ તાજુ છીણેલું નારિયેળ, 1/4 કપ શેકેલી ચણાની દાળ, 1/4 કપ દહીં, 1/4 કપ પાણી, 1/2 ચમચી મીઠું અને 1/4 ચમચી રાઇને પીસી લો. તેને સ્મૂધ થાય ત્યાં સુધી બ્લેન્ડરમાં બ્લેન્ડ કરો. તેને ઈડલી, ઢોસા કે ઉત્તપમ સાથે સર્વ કરો.
5. ટામેટાની ચટણી : ટામેટાં વિટામિન સી અને અન્ય એન્ટીઑકિસડન્ટોનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે, જે એકંદર આરોગ્ય જાળવવા અને ક્રોનિક રોગોને રોકવા માટે ફાયદાકારક છે. ટામેટાંમાં લાઇકોપીન પણ હોય છે, જે એક શક્તિશાળી એન્ટીઑકિસડન્ટ છે અને તે હૃદય રોગ અને કેન્સરનું જોખમ ઘટાડવા માટે જાણીતું છે.
ટામેટાની ચટણી કેવી રીતે બનાવવી : એક પેનમાં 2 ચમચી તેલ ગરમ કરો અને તેમાં 1/2 ચમચી રાઈ ઉમેરો. એકવાર દાણા તતડવા લાગે, 1 બારીક સમારેલી ડુંગળી ઉમેરો અને ગોલ્ડન બ્રાઉન થાય ત્યાં સુધી ફ્રાય કરો.
પછી તેમાં 2 સમારેલા ટામેટાં, 1/4 ચમચી હળદર પાવડર, 1/2મી ચમચી મીઠું અને 1/4મી ચમચી ખાંડ ઉમેરો. ટામેટાં નરમ અને મુલાયમ થાય ત્યાં સુધી પકાવો. ચટણી તૈયાર છે, તેને સેન્ડવીચ અથવા બર્ગર સાથે સર્વ કરો.
