સવારે ઉઠીને, જ્યાં સુધી આપણે સ્નાન ન કરીએ ત્યાં સુધી આપણે તાજગી અનુભવતા નથી. નહાયા વિના ઊંઘ અને આળસ આવતી રહે છે, પરંતુ સ્નાન કર્યા પછી શરીરમાં એકદમ સ્ફૂર્તિ આવી જાય છે. બીજી તરફ, જો સાંજે સ્નાન કરવામાં આવે તો શરીરનો બધો થાક દૂર થાય છે અને સારી ઊંઘ આવે છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે નહાવાનો પણ યોગ્ય સમય હોઈ શકે છે?
આયુર્વેદ નિષ્ણાત ડો. વારા યાનમન્દ્રા સોશિયલ મીડિયા પર ખૂબ એક્ટિવ રહે છે અને સ્વાસ્થ્યને લગતા અનેક અપડેટ્સ શેર કરતી રહે છે. તેણી કહે છે, “આયુર્વેદ અનુસાર, સ્નાનને સુખદાયક અને આરામ આપનાર પ્રથા માનવામાં આવે છે. સ્નાન કરવાથી થાક દૂર થાય છે અને સારી ઊંઘ આવે છે.” જો કે, આપણે ગમે ત્યારે સ્નાન કરીને શરીર માટે ખોટું કરીએ છીએ. ખોટા સમયે નહાવાથી અનેક ગેરફાયદા થઈ શકે છે.
સ્નાન એ રોગનિવારક પ્રવૃત્તિ છે: આયુર્વેદ અનુસાર, સ્નાન એ ચિકિત્સક પ્રવૃત્તિ છે. આ આશ્ચર્યજનક નથી કારણ કે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં સ્નાનને હંમેશા પવિત્ર માનવામાં આવે છે. એટલું જ નહીં, ક્લિયોપેટ્રા, જે ભારતીય મૂળની પણ હતી જ નહીં, તે તેના ઉપચારાત્મક સ્નાન માટે દૂધ અને ગુલાબનો ઉપયોગ કરવા માટે જાણીતી હતી.
પ્રાચીન આયુર્વેદ ગ્રંથો સ્નાનને ધ્યાનની પ્રક્રિયા તરીકે વર્ણવે છે જે ચંદન અને દૂધ, લાલ ચંદન અને દૂધ, ચમેલી અને આમળા વગેરેના સંયોજનો સાથે કરવામાં આવી હતી.
દિવસના કયા સમયે સ્નાન કરવાથી નુકસાન થાય છે? ડૉ. વારાએ પોસ્ટમાં ખુલાસો કર્યો છે કે ખોટા સમયે નહાવાથી તમારી અગ્નિ પર અસર થાય છે, જેની તમારા સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે. તો આવો જાણીયે આ સમયે તમારે સ્નાન બિલકુલ ન કરવું જોઈએ-
ખાધા પછી તરત જ: ખોરાક પચાવવા માટે તમારા શરીરમાં અગ્નિ હોવી ખૂબ જરૂરી છે. જ્યારે તમે ખાધા પછી તરત જ સ્નાન કરો ત્યારે તમારા શરીરનું તાપમાન જાળવી રાખવા માટે અગ્નિ તમારા પેટમાંથી બહાર નીકળી જાય છે. તે રક્ત પરિભ્રમણને ધીમું કરે છે, જે બદલામાં પાચન અગ્નિને ધીમું કરે છે. આ જ કારણ છે કે તમારે જમ્યા પછી તરત સ્નાન ન કરવું જોઈએ.
તાવ આવ્યા પર: શું તમે પણ એવા લોકોમાંથી છો, જે તાવ આવે ત્યારે ઠંડા પાણીથી સ્નાન કરે છે, જેથી શરીરને ઠંડક મળે? આવું કરવું તમારા માટે નુકસાનકારક સાબિત થઈ શકે છે. ડો.ના જણાવ્યા મુજબ અગ્નિ કાર્યમાં ખલેલને કારણે તાવ આવે છે અને આ સમયગાળા દરમિયાન સ્નાન કરવાથી આપણા અગ્નિ પર વધુ અસર થઈ શકે છે.
અપચો: જો તમને કબજિયાત છે અને અપચોની સમસ્યા વધી ગઈ છે, તો તમારે પણ સ્નાન કરવું જોઈએ. ડો. વારા કહે છે કે તે મંદાગ્નિને કારણે છે, તેથી તીવ્ર કબજિયાત માં સ્નાન કરવું સારું માનવામાં આવતું નથી. તમારું શરીર ખોરાકને પચાવવા માટે જે રીતે કામ કરે છે તેના કારણે જમ્યા પછી સ્નાન કરવાથી પેટમાં ખેંચાણ અને અપચો થઈ શકે છે.
સ્નાન કરવાનો યોગ્ય સમય કયો છે? નહાવાથી આપણા શરીરની શુદ્ધિ તો થાય છે, પરંતુ તે આપણા શરીર, મન અને આત્મા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. જ્યારે આયુર્વેદ નિષ્ણાતો કહે છે કે સ્નાન કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય સવારનો હોય છે. સવારે કસરત કર્યા પછી સ્નાન કરવું સારું માનવામાં આવે છે, કારણ કે તે તમારો થાક દૂર કરે છે. ઉપરાંત, સવારે સૂર્ય ગરમ થાય તે પહેલાં સવારે સ્નાન કરવું શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે
જો તમે પણ જમ્યા પછી સ્નાન કરો છો, જ્યારે તમને તાવ અથવા અપચો હોય, તો હવે સાવચેત રહેવું જોઈએ. એક્સપર્ટ દ્વારા જણાવવામાં આવેલી આ વાતને ધ્યાનમાં લો અને તમારા સમયમાં થોડો ફેરફાર કરીને સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખો.
અમને આશા છે કે તમને આજની આ માહિતી ગમશે. જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય તો લાઈક કરો અને શેર કરો અને આવા વધુ લેખો વાંચવા માટે રસોઈનીદુનિયા સાથે જોડાયેલા રહો.
